10. Narodowe Czytanie podczas XXII Międzynarodowego Festiwalu Koronki Klockowej w Bobowej
W drugim dniu XXII Międzynarodowego Festiwalu Koronki Klockowej jego organizatorzy: Pan Wacław Ligęza Burmistrz Bobowej i Centrum Kultury i Promocji Gminy Bobowa zamienili na dwie godziny estradę i plac przed Szkołą Muzyczną w „świątynię sztuki teatralnej”. Tradycyjnie bowiem – jak co roku – mogliśmy uczestniczyć w jubileuszowej 10. Edycji Narodowego Czytania. Jego akcja organizowana jest pod egidą Prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W ubiegłym roku lekturą była Balladyna Juliusza Słowackiego a podczas tegorocznej odsłony Narodowego Czytania – Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej.
Gabriela Zapolska napisała Moralność pani Dulskiej jesienią 1906 roku. Utwór bardzo szybko stał się popularny i jest uważany za jedno z najważniejszych osiągnięć twórczych pisarki. Dzieło cechuje komizm, bogactwo obserwacji obyczajowych, a zwłaszcza silna wymowa społeczna. Prapremiera sztuki odbyła się 15 grudnia 1906 roku w Teatrze Miejskim w Krakowie. Kilka tygodni później wystawiono ją w Warszawie, a następnie we Lwowie, gdzie autorka osobiście czuwała nad przygotowaniami i brała udział w próbach. Wszystkie te inscenizacje przyjęto z wielkim aplauzem. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również pokazywane w wielu miastach przedstawienia teatrów objazdowych, m.in. realizacje Teatru Gabrieli Zapolskiej, podróżującego po całej Galicji. Moralność pani Dulskiej weszła do żelaznego repertuaru polskich teatrów, wznawiano ją wielokrotnie i zawsze z powodzeniem. Odnosiła też sukcesy za granicą. Na podstawie dramatu powstały również filmy, w tym uznawany za pierwszy polski film dźwiękowy obraz z 1930 roku.
Jak napisał w liście Prezydent RP Andrzej Duda – „To wyjątkowy utwór, który piętnuje obłudę i zakłamanie. Odnajdujemy w nim komizm i gorzką ironię, mistrzowskie odmalowanie postaci i wyczucie języka, ale przede wszystkim uniwersalne przesłanie moralne, które w imię uczciwości i sprawiedliwości każe potępiać zło. Sztuka Zapolskiej wzbogaciła literaturę polską o ważną refleksję społeczną. Pojęcie „dulszczyzna” weszło na trwałe do języka potocznego i na przestrzeni epok było różnie interpretowane, stając się przedmiotem żywych dyskusji.
Na placu przed Dworkiem Wieniawy-Długoszowskiego w Bobowej dialogi z tragifarsy Zapolskiej zabrzmiały bardzo przekonująco i donośnie, dzięki świetnej interpretacji aktorów Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego, działającego pod patronatem Stowarzyszenia Animatorów Kultury przy Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu oraz Teatru „CO SIĘ STAŁO?!” z Limanowskiego Domu Kultury. Kwestie postaci z „Moralności pani Dulskiej” przeczytali: Kinga Jaromin (Pani Dulska), Sławomir Bodziony (Pan Dulski), Jakub Michalik (Zbyszko), Weronika Zapiór-Szymbara (Hesia), Magdalena Kurnyta (Mela), Aleksandra Sebald (Juliasiewiczowa), Eryka Średniawa (Hanka) i Monika Bulińska (Tadrachowa). Didaskalia czytał Janusz Michalik, który całość 10. Narodowego Czytania scalił ze sceny odpowiednim komentarzem. Licznie zgromadzona widownia (głównie młodzież z bobowskich szkół średnich) wysłuchała obszernych fragmentów sztuki Gabrieli Zapolskiej z ogromną uwagą i skupieniem, nagradzając na koniec wykonawców gromkimi brawami.
To swoistego rodzaju „słuchowisko wizualne” z pewnością warte jest przerobienia na tradycyjną wersję teatralną. Za dobrze poinformowanymi źródłami możemy donieść, że takie starania już są czynione przez zespół obydwu teatrów i że możemy się wkrótce spodziewać premiery takiej właśnie wersji „Moralności pani Dulskiej”.
Czekamy z niecierpliwością!
Tekst: Janusz Michalik
„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.”
Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.
